UNCUT GEMS: Hipnotično obojena odiseja zarobljenih dragulja
Prljave i kaotične ulice New Yorka iz razdoblja novog Hollywooda i dalje su dom niza bizarnih prizora, suludih figura i površinskog drugorazrednog kriminala, a danas žive u filmovima braće Safdie. Apsurdni naturalizam i kaotične ulične odiseje Josha i Bennyja Safdieja utjelovljuju svijet koji se nakon Good Time (2017.) vratio u obliku kriminalističkog trilera Uncut Gems (2019).
Deset godina i više od stotinu scenarističkih verzija nakon izvorne ideje, Uncut Gems je snimljen sukladno sa željom dvojice redatelja da glavnu ulogu ostvari Adam Sandler čija je izvedba opravdala godine čekanja na njegov konačan pristanak.
Naturalizam pod stiliziranim svjetlom
Zajedno sa svojim dugogodišnjim suradnikom i scenaristom Ronaldom Bronsteinom, Josh i Benny Safdie potpisuju kinematografiju hipnotičnih i električnih ambijenata, klaustrofobičnih masovnih scena i neonskih uličnih potjera. Howard Ratner (Adam Sandler) je ekscentrični vlasnik draguljarnice i ovisnik o kockanju, a njegov je svijet kaotičan napad na osjetila. Suočen s višestrukim dugovima i raspadom obitelji, Howard je u neprekidnom pokretu te istovremeno žonglira s nizom telefonskih poziva i osobnih prijetnji. Premda mu otplaćivanje dugova predstavlja jasno definiran cilj, Howard je prepušten riskantnim okladama i nepotrebnim problemima koje privremeno rješava vještom improvizacijom.
Njegova je draguljarnica u Diamond Districtu ispunjena bizarnim blještavim predmetima i lažnim Rolex satovima, a zaštićena je bučnim sigurnosnim sustavom. Osim što istovremeno okuplja desetke ljudi čiji se glasovi isprepliću, ona postaje središte masovnih i dinamično raskadriranih sekvenci.
Braća Safdie koriste vlastito iskustvo guerrilla filmmakinga i smještaju ga u jasne režijske okvire koji sami iniciraju glumačku improvizaciju te, uz seriju krupnih planova, definiraju intenzivnu studiju karaktera. Uncut Gems okuplja osebujan metafilmski glumački spektar u kojem Kevin Garnett i The Weeknd tumače sami sebe i stvaraju autentičan ambijent i odraz vremena u kojem se odvija radnja.
Klaustrofobična iluzija i neonska simbolika
Uncut Gems na samom početku uranja u unutrašnjost dragulja čiji se vizualni identitet povezuje s putovanjem kroz unutrašnje organe protagonista koji obavlja rutinski pregled. Nakon višemjesečnih napora, Howard prima pošiljku u kojoj se nalazi neobrađeni crni opal iz afričkog rudnika. Osim što će postati moment u kojem se manifestira Howardova ”gold sickness”, taj će kamen postati refleksija tragikomične figure draguljara čija pojava utjelovljuje empatiju, bijes i samozavaravajuću nadu u presudan ulog i konačan uspjeh.
Kamera Dariusa Khondjija stvara specifičan vizualni identitet. Howardov je svijet prikazan kroz prizmu i koloristički spektar dragulja s kojim je osobno povezan, a eksperimentalna elektronička glazba ga pretvara u klaustrofobično i tjeskobno carstvo u kojem stanuje samo iluzija uspjeha.
Braća Safdie najveći dio filmskog vremena posvećuju bizarnim događajima koji reflektiraju stanje uma likova – njihov očaj, pohlepu i strah pomiješan s naletima psihotičnog entuzijazma. Howard korača linijom nepromišljeniih odluka na putu između empatije i bijesa, a publiku veže uz svoju nasmiješenu i impulzivnu pojavu koja osigurava intenzivno gledateljsko iskustvo.
