Video: Fitzgeraldovi o filmu The Great Gatsby – Užasan je i odvratan

Dok su svima puna usta Luhrmannova Gatsbyja, mnogi zaboravljaju da to nije prva adaptacija romana F. Scotta Fitzgeralda. Veliki Gatsby doživio je brojne ekranizacije –  prije 13 godina Mira Sorvino i Toby Stephens glumili su u televizijskom filmu, prije toga su 1974.,  u Coppolinom filmu zasjali Robert Redfort i Mia Farrow, a 1949. snimljen je Veliki Gatsby s Alanom Laddom, Betty Field i Selleyem Wintersom u glavnim ulogama. No, najzanimljiviji je možda onaj koji se prikazivao u kinima davne 1926. – prvi  film o Gatsbyu i jedini koji je  snimljen i prikazan za Fitzgeraldova života.

Ovaj je nijemi film režirao Herbert Brenon prema scenariju napravljenom prema onom kojeg su za brodvejsku predstavu zajednički adaptirali sam Fitzgerald i Owen Davis, no sudeći prema recenzijji The New York Timesa od 22. studenog 1926. – nije oduševio. “Filmska verzija Velikog Gatsbya predstavlja prilično dobru zabavu, ali u isto je vrijeme očigledno da bi joj dobro bila došla neka maštovitija režija”, napisao je ondašnji Timesov recenzent Mordaunt Hall.

Film je trajao 80 minuta,  a postavu su činili Warner Baxter kao Gatsby, Lois Wilson u ulozi Daisy, i Neil Hamilton kao Carraway. Postava, međutim, prema Hallu,  kao ni režiser nije uspjela u potpunosti razviti likove –  “savjesno” su odigrali svoje uloge, no imali su svojih kikseva. Lois Wilson ostala je zapamćena po ispijanju apsinta u količinama koje bi normalnog čovjeka onesvijestile, no zahvaljujući dometima filmske tehnologije  – ona se (pre)brzo oporavila.

Prvi Gatsbyjev izlet na filmsko platno nije oduševio ni Francisa Scotta Fitzgeralda samog. Pogledao ga je godinu dana kasnije, budući da je 1926. provodio u Francuskoj.  Godine 1927. radio je na predstavi Lipstick, te je stoga zajedno sa svojom suprugom Zeldom dva mjeseca proveo u Hollywoodu.  Kako piše Anne Margaret Daniel iz Huffington Posta, Zelda je u pismu upućenom šestogodišnjoj kćerkici Scottie, lakonski opisala taj “fantastičan” izlet u kino: “Pogledali smo film Veliki Gatsby. TRULI je (rotten), odvratan i užasan i otišli smo”.

E sad, je li film doista bio toliko grozan – nemoguće je provjeriti. Usprkos opsežnim istraživanjima i potragama, pa čak i indicijama da je preživio negdje u Moskvi, čini se da je Veliki Gatsby iz 1926. jedan od onih nepovratno izgubljenih filmova. Jedino što je od njega ostalo jest minuta trailera, ili kako se to u ono vrijeme zvalo – sample scenes.  Bio je to jedini  film o  Gatsbyju u kojem “lude dvadesete” nisu evocirana prošlost, nego upravo sadašnjost.

A kad smo kod sadašnjosti, nadajmo se da će Luhrmann imati više sreće; da Daisy iz 2013. neće popiti previše apsinta, da se Fitzgeraldovi neće okretati u grobu i da nećemo poželjeti da ovaj film nestane umjesto onog iz 1926.